ماده 1: هدف
اعتلای فرهنگ، ارتقای سطح دانش و تعمیق مبانی و ارزشهای انقلاب با تأمین آزادی نشر کتاب، حفظ حرمت و حریت قلم، حراست از جایگاه والای علم و اندیشه و تضمین آزادی تفکر در جامعه اسلامی
ماده 2: اصول و سیاستها
از آنجا که در جهان ارتباطات، کتاب یکی از وسایل مهم و مؤ‌ثر در انتشار و انتقال سریع و وسیع افکار و اندیشه‌های صحیح و ناصحیح به شمار می‌رود، موضع نظام جمهوری اسلامی در قبال آن عمدتاً از دو طریق و با اتخاذ دو سیاست مرتبط و مکمل یکدیگر به شرح زیر تحقق پیدا می‌کند:
ماده 3:
الف) سیاستهای ایجابی و اثباتی
1 – کتب و نشریات طبق اصل 24 قانون اساسی در بیان مطالب آزادند.
2 – دولت و همه ارکان حکومت موظف‌اند که بر اساس قانون از حریم آزادی کتب و نشریات مجاز حمایت کنند.
3 – تلاش برای افزایش آگاهیهای دینی، علمی، سیاسی، اقتصادی، هنری، تاریخی، اجتماعی و نظایر آن در سطح عموم و انتشار کتاب و نشریه به این منظور از حقوق افراد ملت است و هیچ مقام رسمی و غیررسمی نمی‌تواند با اعمال فشار انتشار یا عدم انتشار کتب و نشریات مجاز را باعث شود.
4- تلاش در جهت انتشار کتب مفید برای نشر اندیشه‌ها و تعاطی افکار و رشد فکری در جامعه و مقابله فکر با فکر و تقویت روح نقادی و برخورد آزادانه و منطقی آرا و نظریات در ادای وظیفة امر به معروف و نهی از منکر و آزادی و استماع اقوال و اتباع احسن و مآلاً کشف نظر صحیح، حق طبیعی هر فرد از افراد ملت است.
تبصره – برخورد قانونی با موارد غیرمجاز از اصل فوق مستثنی است و از سوی مراجع ذیربط به طریقی که در قانون تعیین شده است انجام می‌گیرد.
5 – سعی در انتشار کتاب و نشریات، لازمه بزرگداشت مرتبه علم و تحقیق و تجلیل از مقام عالم و محقق و نویسنده و مترجم صالح در جامعه است و لذا تدوین و اجرای سیاستهای هدایتی و حمایتی نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص کتاب و نشریات باید به نحوی باشد که اهل قلم را به تألیف و انتشار کتابهای متناسب با نیازهای جامعه امروز در جهت اهداف و اصول ذیل تشویق و ترغیب نماید:
الف) تقویت و رواج امر پژوهش به عنوان یکی از مهم‌ترین طرق تحقق استقلال فرهنگی و افزایش قدرت انتخاب و آگاهی مردم در همه زمینه‌ها
ب) دفاع منطقی و محققانه از استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی، به ویژه با عنایت به اصل “نه شرقی – نه غربی”
ج) نگاهبانی از دستاوردهای انقلاب اسلامی و تلاش برای تقویت و توسعه آن در قلمرو کتاب و کتابت
د) معرفی انقلاب اسلامی از راه تألیف و نشر آثار ارزشمند علمی و فرهنگی
ه) تجدید حیات و مجد و جلال فرهنگی و سیاسی و اجتماعی اسلام از طریق انتشار کتابهای مناسب
و) مقابله مؤ‌ثر و مفید با تهاجمات سیاسی و فرهنگی خارجی و داخلی به ارزشها و اهداف اسلامی
ز) کوشش در راه حفظ میراث زبان و ادب فارسی و تقویت و گسترش آن از راه صحیح انتقادی و تحقیق دربارة متون فارسی و نشر آنها و همچنین بهره‌گیری مفید از دانش و اندیشة بشری و تجربیات علمی و فنی دیگران از طریق ترجمه سنجیده و مناسب به این زبان
ب) حدود قانونی
نشر کتاب، همان گونه که ممکن است مظهر و نمودی از آزادیهای اجتماعی و انسانی تلقی گردد، چه بسا که مورد سوءاستفاده و اشاعه لاابالیگری فکری و اخلال در حقوق عمومی قرار گیرد. مسئولین دستگاههای ذیصلاح موظف‌اند، به منظور مقابله با جوانب منفی، حدود و ضوابط قانونی نشر کتاب را که ذیلاً آمده است، مورد توجه قرار دهند و فضای سالم و سازندة طبع و نشر کتاب را حفظ و حراست نمایند.
کتبی که به شرح ذیل مخل به مبانی اسلام و حقوق عمومی باشد شایستة نشر نیست:
الف) تبلیغ و ترویج و الحاد و انکار مبانی دین
ب) ترویج فحشا و فساد اخلاقی
ج) برانگیختن جامعه به قیام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و ضدیت با آن
د) ترویج و تبلیغ مرامهای گروههای محارب و غیرقانونی و فرق ضاله، همچنین دفاع از نظام سلطنتی و استبدادی و استکباری
ه) ایجاد آشوب و درگیری در میان طوایف قومی و مذهبی و یا اخلال در وحدت جامعه و تمامیت ارضی کشور
و) تمسخر و تضعیف غرور ملی و روح وطن‌پرستی و ایجاد روحیه خودباختگی در برابر فرهنگ و تمدن و نظامات استعماری غربی یا شرقی
ز) تبلیغ وابستگی به یکی از قدرتهای جهانی و ضدیت با خط مشی و بینش مبتنی بر حفظ استقلال کشور
تبصره 1 – ملاک منع در حکم به اخلال به مبانی اسلام و حقوق عمومی اضلال در مورد کتب مضله تأثیر و فعالیت است.
تبصره 2 – موارد ذیل از شمول بندهای مذکور در حدود قانونی خارج است:
الف) کتب تحقیقی و علمی در زمینة مکاتب الحادی و غیرآن که فاقد موضع‌گیری تبلیغی و ترویجی باشد.
ب) تبیین مسائل مورد نیاز جامعه در زمینه‌های اخلاقی و جنسی به دور از تحریک و ابتذال و به شیوة علمی جهت آموزش و شناخت و نیز وقتی که در کتب ادبی ترسیم و بیان صحنه‌های فساد با رعایت عفت قلم و بیان غیرمحرک و شهوانی، به منظور انتقال پیامی مثبت و عبرت‌آور، اجتناب‌ناپذیر باشد.
ج) طرح اشکالات و انتقادات و بیان نارساییها در جمهوری اسلامی جهت ریشه‌یابی و شناخت دقیق‌تر مسائل و دستیابی به راه حلهای مناسب و سازنده با بیان استدلالی و اصلاح طلبانه بدون توهین و افترا
د) طرح و نقل افکار و گفتار و مواضع فکری و عملی مخالفان انقلاب و نظام به منظور بررسی محققانه و عالمانة آرا و اندیشه‌های آنان
ه) کتب علمی و استدلالی و عقیدتی که محرک احساسات منفی و برهم زنندة اساس وحدت در میان اقوام و فرق مختلف کشور نباشد.
و) نقد و نفی آداب و سنن غلط و انحرافی به قصد اصلاح و بدون شایبه‌های سیاسی و استعماری
تبصره 3 – انتشار کتب موضوع مادة 3 و کتب دیگر، در صورتی که آثار منفی ناشی از مطالب مندرج در آنها با افزودن مقدمه و توضیحات محققانه و مناسب برطرف شده باشد، بلامانع خواهد بود.
فصل دوم
ماده 4: هیأت نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب
نظر به این که نظارت بر امر طبع و نشر کتاب و اجرای صحیح اصل 24 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عهدة وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، این وزارتخانه هیأت نظارتی متشکل از حداقل پنج نفر از میان صاحبنظران و شخصیتهای علمی و فرهنگی وارد به مسائل کتاب و نشر و امور اجتماعی و سیاسی و تبلیغاتی انتخاب و جهت تصویب به شورای فرهنگ عمومی معرفی خواهد کرد.
ماده 5: هیأت نظارت بر نشر کتابهای کودکان و نوجوانان
نظر به حساسیت و جنبه‌های خاص کتابهای کودکان و نوجوانان هیأت ویژه‌ای به نام هیأت نظارت بر نشر کتابهای کودکان و نوجوانان متشکل از حداقل پنج تن از افراد صاحبنظر و آگاه به امور تربیتی(از دیدگاه اسلامی) و مسائل خاص کتابهای کودکان تشکیل خواهد شد. این افراد را وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از میان صاحبنظران و نویسندگان کتابهای کودکان و نوجوانان و اشخاص آگاه به مسائل تربیتی در اسلام انتخاب و جهت تصویب به شورای فرهنگ عمومی معرفی خواهد کرد.
تبصره 1- حداقل یکی از اعضای این هیأت باید از میان صاحبنظران و اعضای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باشد.
تبصره 2- نظارت هیأت مزبور از حیث شکل و محتوای کتب کودکان و نوجوانان و انطباق آنها با فرهنگ اسلامی و ایرانی و اصول تربیتی خواهد بود و این نظارت باید قبل از چاپ و نشر کتاب انجام گیرد.
تبصره 3- نظارت هیأت مزبور بر طبق آیین‌نامه‌ای انجام خواهد گرفت که این هیأت تهیه خواهد کرد و به تأیید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد رساند. این آیین‌نامه باید ناظر به صورت و مادة کتب کودکان و نوجوانان باشد و راهنمایی باشد که مجریان با آن بتوانند محتوای این کتب را قبل از چاپ و نشر با فرهنگ اسلامی و ایرانی و اصول صحیح تربیتی تطبیق دهند.
ماده 6: مسئول اجرا
مسئولیت اجرای این سیاستها و ضوابط به عهدة وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این وزارتخانه مکلف است در ایفای وظیفه خود از نظریات اعضای هیأت نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب به صورتی که شرح داده شده است استفاده کند، و ارگانها و ادارات و مراکز ذیربط به نوبة خود موظف‌اند در این خصوص با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همکاری و هماهنگی نمایند.
ماده 7: این آیین‌نامه در 7 ماده و 7 تبصره در جلسات 147 و 148 و 149 مورخ 6 و 13 و 1367/2/20شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.